Ailesi ve çoçukluğu
Gazi Yaşargil, 6 Temmuz 1925 tarihinde babasının kaymakan olarak görev yaptığı Diyarbakır'ın Lice ilçesinde Sehavet Hanım ve Azmi Bey'in oğlu olarak doğdu. Baba tarafından Kayıhan aşıretindendi. Doğduğu yıl ailesi ile beraber Ankara'ya taşındı. Yaşamının ilk 18 yılını Ankara İçcebeci'de geçirdi. İkisi kız ikisi erkek olmak üzere dört kardeşi vardı. Ablası Selma Hanım, Ankara Gazi Lisesinde 40 yıl ingilizce öğretmenliği yaptı. Kimya mühendisi olan kardeşi Tomris Hanım Makine ve Kimya kurumunda kimya mühendisliği olarak çalıştı. Abisi Erdem bey Basel'de Genel Cerrahi Profesör, Günay Bey ise Zürih'de Fizyoloji Profesörü oldu.
Yaşargil geçmişini şöyle özetlemektedir.
"Ben 6 Temmuz 1925 Lice doğumlu bir Türküm, babam kaymakand, Türkiye'de yetiştim. İlk ruhi gıdamı ailemden, komşularımdan, okuduğum okullardan, arkadaşlarımdan aldım. Babam tarafından efsanevi Kayıhan aşıretindenim, ana tarafım ise Sinop'tan gelme."
Bilime yön veren karıyer
Gazi Yaşargil, 1960'ların sonunda mikroskopla beyin anelyatlarını gerçekleştirerek ilk cerrahlar arasıbda yer aldı. Özellikle beyin damar hastalıkları, tümor cerrahisi ve epilepsi ameeliyatlarında geliştirdiği teknikler, bugün hala dünya genelinde Standart olarak uygulanmaktadır. 1980 yılında Tine dergisi tarafından "yüzyılın beyin cerrahı" seçilen Yaşargil, ABD'de Arkonaz Üniversitesi Tıp Bilimleri Merkezi'nde öğretim üyeliği yaptı. Aynı zamanda yüzlerce asistan ve beyin cerrahi eğitim vererek yeni nesil nöroşirürjini oluşması öncülük etti.
Vatandaşlıktan çıkarılması ve geri kabulü
27 Mayıs darbesinde sonra askeri yöntemin ülke idaresine el koymadı esnasında Yaşargil yurt dışında eğitimine devam etmekdeydi. Doçentlik sınavına gireceği günlerde Türkiye'de askerlik vaktinin geldiğine dair cep ulaştı. O sıralar liseden arkadaşı olan Ömer İnönü Gazi Yaşargil'i ziyaret ermişti. Ömer İnönü'den babası eğitimi itimi bitirdikten sonra ülkeye döneceğini İsmet İnönü'ye iletnesini istedi. Ancak İsmet İnönü' nün çabaları sonuçsuz kaldı. Darbe yöntemini oluşturduğu Balkanlar kurulu kararı ile Türk vatandaşlarında çıkarıldı. Vatansızların taşıdığı "Haymatlos" pasaportuyla yaşamaya başladı. Turgut Özal döneminde Yaşargil'in yeniden vatandaşlığa alınması için işlemler başlatıldı. Türkiye'ye gelmekten hala çekinen Yaşargil'e pasaportunu dönemin Sanayı Bakanı Şükrü Yürür götürdü. 18 yaşında ayrıldığı ülkesinde 45 yıl sonra yeniden dönme imkanına erişti. Ankara'ya dönüşünde çok duyguladığını belirtmiş ve otomobilden inmeyerek 3 saat boyunca otomobille Ankara'yı gezip yıllar içerisinde değişen Ankara'ya ilk kez tanıklık etti. Sonrasında İstanbul 'a geçip eski dostu Can Yücel' le buluştu.
Özel hayatı
İlk kez evlenen Yaşargil'in, ilk evliliğinden Leyla ve Ceylan adında iki kızı ve Can adında oğlu bulunmaktadır. Oğluna, ismi arkadaşı Can Yücel'in hatırası nedeniyle verilmiştir.
Eşi Diane'e bir röportajında şöyle anlatmaktadır;
"Bambaşka bir ingilizdiro. Türkleri sonsuz sever, çok hoşlanır. 8 sene
Avrupa Beyin Cerrahisi Hemşirleri'nin şefliğini yaptı, mesleğinde çok
başarılıdır. Beni ameeliyatlarında kendi yaratışları vardı, birlikte çok
iyi düet yaparız. Ne yazık ki, dünyadahala hemşerinin kıymeti
bilinmiyor. "
Tıp Dünyasına Kazandırdığı İcatlar ve Teknikler
Gazi Yaşargil, sadece mevcut teknolojiyi kullanmakla kalmadı, aynı zamanda bizzat yeni cerrahi aletler ve teknikler icat ederek adını tıp tarihine altın harflerle yazdırdı.
Yaşargil Anevrizma Klipleri: kendi adıyla anılan ve beyin anerizması ameliyatlarında kanamayı durdurmak için kullanılan özel klipler geliştirdi.
Yüzer Mikroskop (Floating Microscope) : Cerrahin ameliyat sırasında Mikroskopu çok daha esnek ve rahat kullanılmasını sağlayan bu sistemi tasarladı.
Ayarlanabilir Otomatik Ekartör: ameliyat sahasını açık tutmak için kullanılan ve beyin dokusunu minimum hasar veren bu aketi gelişritdi.
Aldığı Unvan ve Ödüler
Prof. Dr. Gazi Yaşargil'in, başarıları tüm dünyada saygıyla karşılandı. 1999 yılında, Amerika Nörolojik Cerrahlar Kongergesi (CNS) tarafından, alanı en prestijli yayınlarından biri olan "Neurasurgery" dergisinin düzenlediği oylamada, Harvey Cushing gibi efsaneleri arasından sıyrılarak "1950-2000 Yüzyılın En İyi Beyin Cerrahı." seçildi bu unvan, onun alanındakı liderliğini ve devrimçi rolünü tescilledi.
1957- "Vogt ödülü" - İsviçre Oftalmolojik Topluluğu
1668- Tıp Bilimleri İsviçre Akedemisi Robert-Bing- Ödülü
1976- İsviçre Fedarasyonu Marcel - Benoit - Ödülü
1980- "Yılın Sinir Cerrahı" ödülü
Bunun gibi çok ödülü vardır.
.png)
Bu da onun ödülerinden biridir. İşinin devamını getirmiş ve 10 Haziran 2025 yılında 99 yaşında hayatını kaybetti. 😔
Kaynakça
Çok güzel olmuş Hira
YanıtlaSil